Hangi Yağ Daha Sağlıklı? Yağları, doymuş yağlar, tekli doymamış ve çoklu doymamış yağlar olarak üç ana bölüme ayırabiliriz. Doymuş yağlar et, tereyağ, süt, yumurta gibi hayvansal kaynaklı ürünlerde bulunur ve aşırı kullanımı kolesterol seviyesinin yükselmesine dolayısıyla kalp hastalıkları riskinin artmasına neden olur.
Kanola, zeytinyağı ve yerfıstığında bulunan tekli doymamış yağlar, bitkisel kaynaklıdır ve kolesterol seviyesini düşürürler. Çoklu doymamış yağlar, Omega 3 ve Omega 6 olarak gruplanır ve sürekli sağlıklı bir yaşam için elzem yağlardır. Bu yağlar dengeli alındığında kalp hastalıkları riskinin azaltılmasına yardımcı olur, hücre yapılanması ve beyin gelişimine katkıda bulunur.
Elzem yağlar Omega 3 ve Omega 6’nın tarihi 1929 yılında yağsız diyet uygulanan farelerde bir “yağ eksikliği sendromu” geliştiği keşfedildi. Büyümenin gecikmesi, deri sağlığının bozuk olması, deriden buharlaşma yoluyla kaybolan su miktarının artması, böbrek fonksiyon bozukluğu ve üreme fonksiyonu kaybı bu sendromun özellikleri arasındaydı. Ancak söz konusu sendromun yağların eksikliği değil de linoleik asit (Omega 6) adı verilen özel bir yağ asidinin eksikliği nedeniyle geliştiği kısa sürede anlaşıldı. “Yağ eksikliği sendromu”, Omega 6’nın dışarıdan alınması zorunluluğunu ortaya koydu. Devamına yapılan araştırmalar linolenik asit; yani Omega 3 yağ asidinin de bu etkilerde ortak rolü olduğunu ortaya çıkardı. Vücut için kesinlikle gerekliliği ıspatlanınca her iki yağa “elzem” yağlar adı verildi. Bu iki yağın ideal dengede alımının sağladığı faydalar ise yakın zamanda yapılan araştırmalarla kanıtlandı.
Omega 3 ve Omega 6 yağlarının ideal dengesi Bu iki elzem yağ vücudumuzda rekabet halindedir. Omega 3, kanda akışkanlığı sağlayıcı etkiye sahipken Omega 6, kanın pıhtılaşmasına yardımcı olur. İdeal kan dolaşımı ve dolayısıyla vücudun ana fonksiyonlarının sağlıklı bir şekilde yerine getirilebilmesi için bu yağları dengeli bir şekilde tüketmemiz gerekir.
Sağlığımıza maksimum fayda sağlamaları için Dünya Sağlık Örgütü’nün öngördüğü oran 1 gr Omega 3 yağına karşılık, 5-10 gr Omega 6 yağıdır. Yani vücumuza giren her 1 gr Omega 3 için, en fazla 5-10 gr Omega 6 yağı almalıyız.
Bugün yapılan araştırmalar gösteriyor ki günümüz beslenme alışkanlıklarında maalesef bu yağları bu dengede alamıyoruz. Yediğimiz besinlerde daha çok Omega 6 olduğu için, bu oran bugün 1 gr Omega 3 yağına karşılık 15-20 gr Omega 6 olarak görünüyor. Yani bu iki yağın dengeli alımıyla gelen sayısız faydadan mahrum kalıyoruz.
Omega 3 ve Omega 6 hangi besinlerde bulunur?
Omega 3 Ceviz, fındık, soya fasulyesi, lahana, ıspanak, brokoli, marul, kanola bitkisi, soğuk su balıkları ve balıkyağında bulunur.
Omega 6 Ayçiçeği, mısır, soya ve tahıl ürünlerinde bulunur.